Wilsbekwaam
Een bewoner is wilsbekwaam, tenzij is vastgesteld dat hij dat niet is. Wilsonbekwaam betekent dat de bewoner:
- De informatie over zijn zorg en/of behandeling niet kan begrijpen en afwegen
- Niet begrijpt wat de gevolgen van zijn besluit zijn
- En/of geen besluit kan nemen
Of iemand wilsbekwaam is, kan per situatie verschillen. Zo kan een bewoner bijvoorbeeld nog wel beslissen over wat hij wel of niet wil eten, maar niet meer zelf beslissen over zijn zorg of behandeling. Daarom spreekt de Wzd ook van wilsonbekwaamheid ‘ter zake’. Of iemand bij een bepaalde kwestie wilsbekwaam is, wordt beoordeeld door een ter zake deskundige arts of psycholoog.
Recht op inzage medische informatie
Uw eerste contactpersoon heeft in principe recht op informatie en inzage in of een kopie van dat deel van het dossier dat gaat over die onderwerpen waarop de bewoner wilsonbekwaam is. Uw eerste contactpersoon krijgt alleen de informatie die nodig is om beslissingen over de desbetreffende zorg te nemen. De wilsbekwame bewoner moet toestemming geven alvorens de zorgverlener informatie over de bewoner kan verstrekken.
Zorgleefplan
Voor iedereen die zorg en ondersteuning ontvangt van Amaliazorg wordt een zorgleefplan opgesteld. Daarin is opgenomen welke zorg en ondersteuning u ontvangt. Dit wordt samen met zorgverleners en met u of eventueel uw eerste contactpersoon in het zorgleefplan opgeschreven.
Onvrijwillige zorg
Zorg waar u of uw eerste contactpersoon niet mee instemt, noemen we onvrijwillige zorg. Onvrijwillige zorg kan zijn dat u dingen niet wilt, maar dat u de zorg wel moet krijgen. Bijvoorbeeld medicijnen innemen die u eigenlijk niet wilt. Onvrijwillige zorg kan ook zijn dat u dingen niet mag. Bijvoorbeeld dat u niet zelfstandig het dorp in kunt. Het is kortom:
- zorg waarmee de bewoner of zijn vertegenwoordiger niet instemt
- zorg waarmee de vertegenwoordiger instemt, maar waartegen de bewoner zich verzet.
De toepassing van onvrijwillige zorg brengt risico’s met zich mee. Denk aan het risico dat iemand over een bedhek heen klimt of er juist tussen beknelt raakt. Ook neemt de spiermassa van mensen af als we ze langdurig beperken, kan er agressie ontstaan of kunnen mensen suf worden van medicatie. We hebben daarom een zeer terughoudend beleid voor de toepassing van onvrijwillige zorg. We kijken eerst of er geen alternatieven zijn en of het wel echt nodig is. Alleen als er een situatie is waarbij er ernstig nadeel (denk aan levensgevaar of ernstig lichamelijk letsel) kan ontstaan voor de bewoner of diens omgeving, kan onvrijwillige zorg worden ingezet. Maar wel pas na zorgvuldige afweging en wanneer voldaan wordt aan alle stappen. Die stappen zijn vastgelegd in een uitgebreid ‘stappenplan’ dat gevolgd moet worden.
De Wzd ziet sommige maatregelen als zo risicovol en beperkend, dat er altijd zo’n stappenplan doorlopen moet worden. Dus ook als de vertegenwoordiger akkoord is en de bewoner zich niet verzet.
Altijd stappenplan toepassen bij deze maatregelen:
- Afzondering
- Verzet bij plaatsing gesloten afdeling
- Bedhekken
- Rolstoel op rem
- (Rol)stoel met voorblad
- Vastzetten (rol)stoel onder tafel
- Veiligheidsgordel in (rol)stoel
- Diepe stoel / bank
- Laag-laag bed
- Sensor met dwingende opvolging
- Sommige gedragsbeïnvloedende medicatie
Stappenplan toepassen als onderstaande middelen onvrijwillig worden ingezet:
- Medicatie onder dwang / camouflage
- GPS
- Sensor
- Onvrijwillig afnemen medische controles en beoordelingen
- Onthouden van stoffen en genotsmiddelen
- Zorg tegen de wil van de bewoner
- Ontzeggen toegang communicatiemiddelen
- Beperkte bezoekregeling
- Plukpak
Samenvattend: Als een bewoner zich niet verzet tegen een plukpak of een kast die op slot is en ook de vertegenwoordiger akkoord is, dan volstaat het om dit op te nemen in het zorgplan van de bewoner en dit te evalueren tijdens de leefgelukgesprekken. Maar voor het omhoog doen van bedhekken is (bij wilsonbekwame bewoners) altijd een stappenplan noodzakelijk.
Ernstig nadeel
Onvrijwillige zorg krijgt u alleen als vrijwillige zorg niet mogelijk is en het echt niet anders kan. Wanneer u onvrijwillige zorg ontvangt, moet het altijd zo kort mogelijk en alleen als minder ingrijpende alternatieven onvoldoende uitkomst bieden. Of als uw veiligheid of de veiligheid van mensen om u heen in gevaar is. Dat noemen we ernstig nadeel. In de Wzd staat er dat er ernstig nadeel is wanneer de volgende situaties voorkomen. Of als de kans groot is dat dit gebeurt.
- levensgevaar, ernstig lichamelijk letsel, ernstige psychische, materiele, immateriële of financiële schade, ernstige verwaarlozing of maatschappelijke teloorgang, ernstig verstoorde ontwikkeling voor of van de bewoner of een ander. Er ontstaat bijvoorbeeld schade aan uw spullen. Of
u veroorzaakt schade aan spullen van anderen. Een ander voorbeeld is dat u ziek wordt doordat u te weinig drinkt of eet. - Bedreiging van de veiligheid van de bewoner al dan niet doordat hij onder invloed van een ander raakt. U voelt zich bijvoorbeeld niet veilig, omdat iemand anders zegt wat u moet doen.
- De situatie dat u met hinderlijk gedrag agressie van anderen oproept.
- De situatie dat de algemene veiligheid van personen of goederen in gevaar is. Er is bijvoorbeeld een kans dat u overlijdt of dat iemand anders door uw toedoen ernstige schade krijgt of zelfs overlijdt.
Dit zijn uitzonderlijke situaties. Voorbeelden waarbij onvrijwillige zorg als laatste redmiddel wordt toegepast.
Verder lezen
- Bekijk wanneer het stappenplan voor onvrijwillige zorg wordt ingezet en uit welke stappen het bestaat
- Lees de uitleg van de betrokken personen bij Wet zorg en dwang
- Hebt u een vraag? Bekijk dan eerst de veelgestelde vragen over de Wet zorg en dwang
- Op www.dwangindezorg.nl vindt u meer informatie