Stappenplan Wet zorg en dwang

De Wet zorg en dwang (Wzd) heeft als uitgangspunt dat u alleen vrijwillige zorg ontvangt. Onvrijwillige zorg is altijd het laatste middel. Dat mag alleen om ernstig nadeel te voorkomen en er echt geen minder ingrijpende alternatieven meer mogelijk zijn. Eerst moeten alle andere mogelijkheden voor vrijwillige zorg worden onderzocht. Is dan toch onvrijwillige zorg nodig, dan moet altijd worden gekozen voor de minst ingrijpende vorm. De termijn van toepassing moet zo kort mogelijk zijn.

Komen u en uw eerste contactpersoon er niet uit samen met de EVV? Dan is de EVV verplicht het stappenplan uit de Wzd te doorlopen. U en uw eerste contactpersoon mogen bij alle gesprekken die in het kader van het stappenplan moeten worden doorlopen aanwezig zijn. Ook kunt u ondersteuning vragen van een cliëntvertrouwenspersoon bij die overleggen.

Stap 1 - heroverwegen van het zorgplan

Illustratie van stap 1 van het stappenplan van de wet zorg en dwang

Tijdens de eerste stap wordt het zorgplan heroverwogen. Er wordt onder andere besproken of er geen alternatieven zijn en of de toepassing van de maatregel wel echt noodzakelijk is. Bij dat gesprek zijn de EVV en de eigen arts aanwezig. Het kan bijvoorbeeld plaatsvinden tijdens de arts-visite. De bewoner en/of diens vertegenwoordiger worden in de gelegenheid gesteld om ook aanwezig te zijn, maar er kan ook telefonisch met hen overlegd worden. Als afgesproken wordt dat de maatregel echt noodzakelijk is, dan legt de zorgverantwoordelijke dit vast in het ECD. De Wzd-functionaris wordt geïnformeerd door de zorgverantwoordelijke. Deze heeft 2 weken tijd om akkoord te gaan of opmerkingen te plaatsen. Het plan kan wel meteen ingaan.

Stap 2 - de eerste evaluatie / verlenging van onvrijwillige zorg (na 3 maanden)

Illustratie van stap 2 van het stappenplan van de wet zorg en dwang

Na drie maanden vindt evaluatie van de ingezette maatregel plaats. Daarbij wordt een niet bij de zorg betrokken deskundige om advies gevraagd. Deze deskundige brengt advies uit op basis van observatie, door zich te verdiepen in het dossier en/of door de zorgverantwoordelijke te bevragen. De deskundige legt het advies vast in het dossier. Er vindt een overleg plaats waarbij de zorgverantwoordelijke, specialist ouderengeneeskunde / verpleegkundig specialist en de niet bij de zorg betrokken deskundige aanwezig zijn. De bewoner / vertegenwoordiger wordt hierbij ook uitgenodigd, maar overleg kan ook telefonisch plaatsvinden. De uitkomsten van de evaluatie legt de zorgverantwoordelijke vast in het ECD. Verder wordt de Wzd-functionaris geïnformeerd over de evaluatie en hij of zij beoordeelt het zorgplan.

Stap 3 - het aanvragen van advies bij een externe deskundige (na 6 maanden)
Illustratie van stap 3 van het stappenplan van de wet zorg en dwang

Als de verwachting is dat de maatregel moet blijven voortbestaan, dan vraagt de zorgverantwoordelijke in overleg met de specialist ouderengeneeskunde / verpleegkundig specialist een consult aan bij een externe deskundige. Er is 3 maanden tijd om de externe deskundige te zoeken en deze het advies te laten uitbrengen. Terwijl dit proces van advies loopt, wordt de maatregel met 3 maanden verlengd.

Stap 4 - Leefgelukgesprek waarin rapport externe deskundige besproken wordt (na 9 maanden)

Illustratie van stap 4 van het stappenplan van de wet zorg en dwang

De zorgverantwoordelijke agendeert het advies van de externe deskundige tijdens het leefgelukgesprek zodra het advies binnen is. De externe deskundige hoeft niet fysiek aanwezig te zijn bij het leefgelukgesprek. De eerder ingeschakelde niet bij de zorg betrokken deskundige wordt ook gevraagd aan te sluiten. De bewoner / vertegenwoordiger wordt in de gelegenheid gesteld om aanwezig te zijn. De Wzd-functionaris wordt op de hoogte gesteld van de resultaten van de evaluatie.

Stap 5 - Vierde en iedere volgende verlenging van onvrijwillige zorg

Illustratie van stap 5 van het stappenplan van de wet zorg en dwang

De maatregel wordt voortaan iedere 6 maanden tijdens het leefgelukgesprek geëvalueerd.

Verder lezen

Wanneer wordt het stappenplan gevolgd?

Het stappenplan moet altijd worden gevolgd als iemand niet begrijpt wat de onvrijwillige zorg is en zich niet verzet. Dat is bij de volgende situaties:

  • Medicatie die uw gedrag of vrijheid beïnvloedt en niet volgens professionele richtlijnen wordt voorgeschreven. Bijvoorbeeld het slikken van medicijnen voor gedrag, die eigenlijk ergens anders voor bedoeld zijn.
  • Beperking van de bewegingsvrijheid
  • Insluiting

Voorbeeld

De verzorgers vinden het belangrijk dat de bedhekken omhoog zijn, zodat u niet uit bed kunt vallen. Maar u wilt ’s nachts graag zelfstandig naar de wc en verzet zich tegen het omhoog doen van de bedhekken. Als er sprake is van gevaar en er is geen andere mogelijkheid om ervoor te zorgen dat u niet uit bed valt, kan, na zorgvuldig doorlopen van het stappenplan, besloten worden dat de bedhekken omhoog zijn als u in bed ligt. Maar er moet altijd eerst naar alternatieven gekeken worden.