Bij beeldcoaching gebruiken we beelden om medewerkers inzicht te geven in het gedrag van de bewoner en in hun eigen gedrag. Will vertelt: “In plaats van alleen te focussen op wat medewerkers goed of fout doen, richt deze methode zich vooral op hoe de bewoner reageert en wat de invloed van verschillende begeleidingsstijlen daarop is of kan zijn. Tijdens de scholing hebben wij geleerd hoe we dit in beeld kunnen brengen.” Collega Anouk vult aan: “Door beelden te gebruiken, is het voor medewerkers makkelijker om te reflecteren op hun eigen handelen en op het effect daarvan op de bewoner. Het visuele aspect maakt het toegankelijker en biedt tegelijkertijd ruimte voor een dieper begrip van de vaak onbewuste dynamiek tussen bewoners en medewerkers.”
Reflectie en zelfinzicht
Beeldcoaching combineert visuele middelen met zelfreflectie. Door beelden te analyseren, begrijpen medewerkers beter hoe bepaald gedrag van bewoners voortkomt uit onbewuste behoeften en leren daarop in te spelen. Boze of onrustige bewoners kunnen signalen geven dat hun behoefte niet wordt vervuld. Dit inzicht helpt medewerkers om de aanpak te veranderen. Iftin legt uit: “Door medewerkers te laten reflecteren op beelden van verschillende situaties, krijgen zij beter inzicht in hoe hun handelen de gemoedstoestand van de bewoner kan beïnvloeden. Dit stelt hen in staat om hun begeleidingsstijl af te stemmen op de individuele behoeften van iedere bewoner.” Beeldcoaching is daardoor effectief en maakt maatwerk mogelijk, omdat het aansluit bij de unieke situatie van elke bewoner.
Toekomst
Beeldcoaching helpt om het leefgeluk van bewoners te vergroten en het versterkt de samenwerking. Beelden als hulpmiddel in gesprekken bevorderen de openheid. Anouk vertelt: “Ze helpen om samen te reflecteren op wat wel en niet werkt, zonder het gevoel te hebben dat we elkaar aanvallen of bekritiseren.” Jan kijkt al verder: “We willen beeldcoaching nog meer gaan gebruiken in ons dagelijkse werk. We geloven dat visuele reflectie zowel de zorgkwaliteit als de werkbeleving van medewerkers verbetert. Dit helpt ons om de behoeften van bewoners met dementie beter te begrijpen en onze begeleidingsstijl daarop nog beter af te stemmen, wat het leefgeluk van bewoners en het werkgeluk van medewerkers ten goede komt.”
Conclusie
Beeldcoaching heeft de manier waarop wij de zorg voor bewoners met dementie benaderen verrijkt. Door de kracht van het beeld krijgen we als coaches en medewerkers veel meer inzicht in de interactie tussen medewerkers en bewoners en kunnen we flexibeler reageren op de unieke behoeften van een bewoner en onze begeleidingsstijl daarop afstemmen. Will geeft aan: “We hebben geleerd om klein te kijken naar de reacties van de bewoners, waardoor er een meer empathische en effectieve begeleidingsstijl ontstaat. Beeldcoaching verbetert de begeleiding en geeft een beter begrip van de complexe emoties en behoeften van bewoners met dementie. Het is een waardevolle methode waardoor we nog belevingsgerichter kunnen werken.”
De methode in 6 stappen
- De coach onbegrepen gedrag of de EVV’er informeert de eerste contactpersoon van de bewoner dat er beelden worden gemaakt. Hierbij leggen ze ook het doel uit.
- Beeldopnames maken van de begeleidingssituatie.
- Selectie van beelden en eerste analyse door de coach onbegrepen gedrag.
- Terugkijken van de beelden met de medewerker.
- Teamoverleg en verdere reflectie (als er toestemming van de medewerker is).
- Aanpassingen in de begeleiding en verdere evaluatie.
Ervaringen van medewerkers
Om te laten zien hoe beeldcoaching in de praktijk werkt, hebben we enkele ervaringen verzameld van medewerkers die samen met een coach onbegrepen gedrag naar een casus en zichzelf op beeld hebben gekeken. Hieronder volgen hun inzichten en ontdekkingen:
- Greetje, Huiskamermedewerker+, Kempenhaeve: “Het terugzien van mezelf op beeld was onwennig, maar hielp me om snel in te zien wat goed en minder goed ging in mijn houding en vraagstelling. Ik ontdekte hoe belangrijk oogcontact en gebaren zijn wanneer je met bewoners praat. Door samen taken uit te voeren bijvoorbeeld samen de tafel dekken en zo een visueel voorbeeld te geven, wordt een handeling veel duidelijker voor bewoners. Of de fruitschaal laten zien en dan pas vragen of de bewoner er iets van lust. Gebaren en tastbare dingen zorgen voor betere communicatie.”
- Isabelle, EVV Verpleegkundige, Kempenhaeve: “Toen ik mezelf op video zag, vond ik dit onwennig maar verhelderend. Ik dacht dat ik door verbaal contact de bewoners nabijheid bood, maar mijn lichaamstaal straalde afstand uit. Dit verschil tussen wat ik dacht en wat ik werkelijk communiceerde, was een eye-opener. Door fysiek contact toe te voegen, zoals het leggen van een hand op de arm, verminderde de spanning en verbale agressie van de bewoner merkbaar.”
- Carinie, huiskamermedewerker, Hof van Bluyssen: “Het viel me op hoeveel handelingen je (on)bewust maakt tijdens een contact met een bewoner. Zelfs het kleinste detail kan ander gedrag veroorzaken. Tijdens het lopen met een bewoner die aan één zijde niets ziet, gaf ik haar vertrouwen door duidelijke aanwijzingen te geven en een arm op haar rug te leggen. Dit heeft mij bewust gemaakt om nog beter op de signalen te letten die een bewoner uitzendt.”
- Henriëtte, Helpende+, Catharinenberg: “Ik vond het vreemd om mezelf te zien, maar niet ongemakkelijk. Het viel me op hoe rustig ik met de bewoners bezig was en hoe mijn aandacht volledig op hen was gericht. Ik was positief verrast om op beeld te zien hoe ik dit deed. Het zorgde ervoor dat de bewoner rustig werd en makkelijker te begeleiden. Hoewel we dit elke dag proberen toe te passen, lukt het niet altijd door de drukte. Door de beelden zag ik dat geduld, contact op ooghoogte en aanrakingen bewoners rust en veiligheid bieden. Beeldcoaching heeft me meer bewust gemaakt van mijn handelingen, wat ik erg prettig vind.”
- Huberdine, Huiskamermedewerker Plus, Van Haarenstaete: “Beeldcoaching was voor mij een prettige manier om te leren. Door het filmpje stukje voor stukje te evalueren, werd duidelijk hoe de interactie tussen mij en de bewoner verliep. Dit heeft mijn begrip van zowel mijn eigen handelen als dat van de bewoner vergroot. De duidelijke uitleg en de tips van de coach hebben me zeker geholpen. Ik heb geleerd dat de bewoner meer tijd nodig heeft om op mijn vragen te reageren, en nu neem ik daar bewust meer tijd voor.”
Wanneer wordt beeldcoaching ingezet?
Dit kan in verschillende gevallen zijn.
- Als we merken dat de begeleiding van een bewoner moeizaam verloopt.
- Soms maken we beelden om informatie over een bewoner te vergaren. Daarbij kan klein kijken helpend zijn.
- Een andere keer zetten we het in als we merken dat medewerkers begeleiding lastig vinden, zodat we met ze terug kunnen kijken om ze goed te kunnen coachen.
