Hoe kunnen digitale hulpmiddelen iemands dag verbeteren?

Er duiken links en rechts steeds meer digitale hulpmiddelen op in de zorg. Zo ook in de dagbesteding. Het Langer Thuis Kompas vroeg zich af: “Welke digitale hulpmiddelen worden bij de dagbesteding ingezet? Wat zijn de voor- en nadelen van de inzet van digitale hulpmiddelen daar? En hoe kunnen senioren digitale hulpmiddelen thuis zelfstandig gebruiken? Antwoorden vonden we bij Joep van Kemenade (gespecialiseerd medewerker welzijn bij Amaliazorg).

Wat houdt digitale dagbesteding bij Amaliazorg in?

‘’Amaliazorg levert voornamelijk zorg voor senioren met dementie die niet langer thuis kunnen wonen, daarnaast wonen er bij ons ook een aantal senioren met fysieke beperkingen en we bieden dagactiviteiten voor thuiswonende senioren. Bij de dagbesteding van al deze personen kijken we waar hun behoefte ligt. Soms kan digitale dagbesteding daarbij een hulpmiddel zijn. We hebben als Amaliazorg een duidelijke visie op de inzet van digitale hulpmiddelen Wij zien het inzetten van digitale hulpmiddelen niet als doel op zich. Dat een digitaal hulpmiddel een duidelijke meerwaarde heeft om de dag van een persoon te kleuren, dat vinden wij belangrijk. Bij ons richt dagbesteding zich op het welzijn van de persoon.”

Welke hulpmiddelen zetten jullie in?

“Twee mooie voorbeelden met een grote meerwaarde vind ik de BelevenisTafel en robotkatten. De BelevenisTafel zorgt voor afleiding, plezier en stimuleert onderling contact. Er kunnen spelletjes op gespeeld worden, er staan praatplaten op om het gesprek aan te gaan met een persoon, er kunnen liedjes op geluisterd worden. Het grote voordeel is dat dit helemaal toegespitst kan worden op de behoeftes van de persoon. De robotkatten zijn een ideaal gezelschapsdier voor personen met dementie. Ze blijven heerlijk zitten, maar reageren wel op aanraking. Dit geeft een gevoel van geborgenheid. Ook kunnen digitale hulpmiddelen gebruikt worden om bewegen te stimuleren. Denk aan een beweegprogramma op de Qwiek.Up (een soort beamer). Om de veilige vrijheid van een bewoner te vergroten zijn gps-bandjes heel handig. Deze vergoten de bewegingsvrijheid van een bewoner op een veilige manier. Dit draagt ontzettend bij aan de kwaliteit van leven. Een afdeling kan digitale hulpmiddelen aanschaffen wanneer dit passend is bij de hulpvraag van de afdeling en als er budget is. Voor bewoners die van muziek houden willen we bijvoorbeeld in de nabije toekomst een afspeellijst maken met hun favoriete muziek.”

Wat vraagt de inzet van digitale hulpmiddelen van medewerkers?

“De middelen die ik genoemd heb zoals de robotkat en de BelevenisTafel staan bekend om hun gebruiksvriendelijkheid. Maar niet op elke afdeling is een BelevenisTafel. Dit betekent dat een medewerker zelf het initiatief moet nemen om het hulpmiddel in te zetten als dat op dat moment past bij de wensen van de bewoners of deelnemers aan de dagactiviteiten. Medewerkers vinden het soms lastig om de hulpmiddelen te gebruiken. Om dat te stimuleren bieden we training en coaching aan om de hulpmiddelen uit te leggen. Het is leuk om te zien is dat van deelnemende medewerkers het zelfvertrouwen stijgt, want in veel gevallen is de angst dat een hulpmiddel lastig te gebruiken is groter, dan dat het daadwerkelijk is. In de werving van nieuwe huiskamermedewerkers geven we aan dat het toepassen van digitale hulpmiddelen een onderdeel is van de functie. Voor families hebben we filmpjes waarin we het gebruik uitleggen. Want we vinden het ook fijn als families deze kunnen gebruiken.“

Als je de voor – en nadelen op een rijtje zet van digitale hulpmiddelen in de dagbesteding. Welke punten zou je dan benoemen?

“Het grootste voordeel vind ik dat het laagdrempelig in is te zetten. Het is meestal heel gebruiksvriendelijk en vraagt weinig voorbereidingstijd. Bovendien is het vaak te personaliseren, waardoor het helemaal aansluit bij de persoon in kwestie. Denk aan het opzetten van iemands favoriete muziek op Spotify of de Belevenis Tafel die eenvoudig in gebruik is. Het nadeel vind ik dat de hulpmiddelen duur zijn, waardoor we er vaak maar een per locatie aan kunnen schaffen. Om ze makkelijk te vinden staan ze in een opslag en daardoor zijn ze niet zichtbaar zijn. Ook ervaren oudere medewerkers vaker een drempel bij het inzetten van de digitale hulpmiddelen. En sommige hulpmiddelen vragen om een rustige werkomgeving en één op één contact, zoals de CRDL (een instrument voor contact met mensen met diepe dementie). Die is niet altijd te creëren.”

Interessant dat je noemt dat medewerkers op leeftijd soms het lastig vinden om digitale hulpmiddelen in te zetten. Wat goed dat jullie hiervoor training inzetten. Het Langer Thuis Kompas richt zich op senioren. Wij vinden dat zij op een veilige manier zo lang mogelijk zelfstandig thuis kunnen wonen. Welke digitale hulpmiddelen stimuleren de zelfredzaamheid van senioren? En zijn eenvoudig in gebruik?

“Sommige senioren die bij ons komen wonen in het verzorgingshuis maken gebruik van een zogenaamde Compaan tablet. Dit is een makkelijk te gebruiken tablet voor senioren. Hiervoor zijn geen uitgebreide digitale vaardigheden nodig. Handige toepassingen hierop zijn beeldbellen, foto’s, spelletjes, etc. Je ziet dat ouderen door onder andere het eenvoudige design alles makkelijk kunnen bedienen. Het beeldbellen bijvoorbeeld zorgt ervoor dat familieleden vaker contact kunnen hebben en snel ook even kunnen zien dat het goed met iemand gaat. Daarnaast zijn er natuurlijk allerlei sensoren op de markt die bijvoorbeeld een seintje geven aan een mantelzorger als iemand niet de vaste routine volgt. Om langer zelfstandig thuis te kunnen wonen is het belangrijk om de rol van welzijn niet te onderschatten voor thuiswonende senioren. De laatste tijd hoor ik steeds vaker positieve geluiden over de inzet van zorgrobots thuis met dit doel. Dat kan zeker een bijdrage leveren aan de zelfstandigheid van thuiswonende ouderen. Het nadeel is dat deze nog steeds erg prijzig zijn.

Tot slot: heb je nog tips voor mantelzorgers die digitale hulpmiddelen willen inzetten in de verzorging van hun naasten?

“Neem de tijd en ruimte om uit te zoeken welke digitale hulpmiddelen er allemaal zijn. Probeer deze uit. Denk hierbij al aan het gebruik van een computer of tablet. De toepassingen zoals spelletjes kunnen direct een grotere bijdrage leveren aan het welzijn van de thuiswonende senioren. Maar ook een toepassing als beeldbellen, wat reistijd scheelt en daardoor makkelijker en vaker te plannen is. Dit levert ook direct een bijdrage aan het welzijn van de senioren. Ook een online spel met elkaar of met meerdere familieleden kan thuiswonende ouderen net dat stukje meer levensgeluk geven wat ze nu missen, wat voor mantelzorgers net een lagere drempel is om te ondernemen. Mijn tip is: denk bij digitale hulpmiddelen niet te groot en zet ze vooral in om het welzijn te verhogen.”

Bron: Langer Thuis Kompas